Bilişsel davranışçı terapi ruhsal rahatsızlıkları açıklarken ve nedenlerini araştırırken psikoloji biliminin verilerine dayanmaktadır. Bu rahatsızlıkların çözümünde kullandığı sözel ve davranışsal yöntemlerde aynı şekilde bu bilimsel ilkelere ve öğrenme kuramlarına dayalıdır.
Bu yöntem bilimsel olarak sınamış ve klinik araştırmalarla birçok ruhsal rahatsızlıkta etkili olduğu ortaya konulmuştur. Öncelikle kişinin güncel sorunlarına odaklanır, süre olarak daha sınırlı ve daha çok sorun çözme hedeflenir.
Bilişsel davranışçı terapi güncel sorunları çözmenin yanı sıra bütün yaşamları süresinde sorunlarını çözmeleri için kullanabilecekleri becerileri de öğretir. Bu beceriler çarpık düşünceleri belirlemek ve olay örgüsünü yeniden ele alarak olumsuz inancı, olumlu düşünce ile değiştirir.